تکنولوژی در راه بدرقه جعبه جادویی، آیا به زودی با تلویزیون خداحافظی خواهیم کرد؟ - اوربیتال نور

به گزارش اوربیتال نور، آیا پیشرفت تکنولوژی در حال سوق دادن ما به سوی جهانی عاری از مفهوم سنتی و سابق تلویزیون و شبکه های تلویزیونی است؟ راه حل چیست؟ مقاومت یا انعطاف؟

گروه فرهنگ و هنر اوربیتال نور- مریم سواری؛ بدون شک در گذشته نه چندان دور که تلویزیون همچنان برای چند نسل گذشته پدیده ای نوظهور محسوب می شد و تعداد اندکی کانال و محتوا در دسترس بود؛ در مخیله نمی گنجید که تعداد این شبکه و برنامه ها به این شدت و سرعت با چنین رشد چشمگیری روبرو گردد و شرایط به نحوی پیش برود که هم اکنون هر فردی با کمترین امکانات بتواند شبکه شخصی خودش را راه اندازی کند، به فراوری محتوا بپردازد و البته کسب درآمد هم داشته باشد.

امروز با پیشرفت تکنولوژی و فضا های اینترنتی اشتراک گذاری ویدیو این امکان به ما داده شده که در هر زمان و مکانی که بخواهیم به محتوا های گوناگون سرگرمی، علمی، آموزشی و فیلم و سریال دسترسی داشته باشیم. با توجه به شرایط پیش آمده و دسترسی عده زیادی از افراد جامعه به موبایل و اینترنت، کم کم شاهد کنار گذاشته شدن شبکه های تلویزیونی توسط نسل جدید هستیم و امروزه حتی خردسالانی را می بینیم که محتوای موردعلاقه شان را با سلیقه خودشان، از وبگاه ها و VOD ها برمیگزینند. اما آیا این موضوع به معنای حذف تدریجی تلویزیون است؟

شبکه های اشتراک گذاری ویدیو؛ یوتیوب

VOD (Video on Demand-ویدئو در زمان درخواست) به زبان ساده یک سیستم برای توزیع رسانه ویدیویی است که امکان دسترسی به محتوا را به نحوی متفاوت با تلویزیون سنتی فراهم می نماید. احتیاجی به تجهیزات تلویزیونی سنتی نیست و کاربران از لحاظ زمان بندی شبکه پخش، با محدودیت رو به رو نخواهد بود. همین موضوع به خودی خود علت نام گذاری را شرح می دهد.

خالد لویمی در مصاحبه با دانشجو درباره اینگونه شبکه ها اعلام کرد: برنامه هاى اشتراک گذارى محتوا و به ویژه یوتیوب به دلایلى از جذبه هایى برخوردارند که رشد و فراگیرى آن ها را روز به روز بیشتر مى کند. مهم ترین امتیازات این شبکه ها قابلیت اشتراک گذارى متنهاى چند رسانه اى (مولتى مدیا) در گستره مخاطب دنیاى مى باشد. شخصى سازى، فراوری و انتشار محتوا از دیگر مزیت هاى این شبکه هاى اجتماعى هستند، به نحوى که هم اینک هر شهروند مى تواند از یوتیوب، یک کانال تلویزیونى داشته باشد. این خاصیت، استقلال بیشترى به شهروند در فراوری و انتشار و اختیار محتواى دلخواه مى دهد و از محدودیت هاى رسانه هاى رسمى به دور مى باشد.

در دهه اخیر شاهد رشد چشم گیر انواع سایت های پخش ویدئو بودیم که معروف ترین آن ها یوتیوب است. یوتیوب به شکل عمومی در ماه مه سال 2005 در معرض عموم نهاده شد و به سرعت رشد کرد؛ به نحوی که در ماه ژوئیه سال 2006 اعلام شد که هر روز در یوتیوب بیش از 65000 ویدئو بارگذاری می گردد و 100 میلیون بار مورد بازدید قرار می گیرد.

علاوه بر توانایی راه اندازی کانال شخصی و فراوری محتوای آزاد در یوتیوب، درآمد زایی نیز از مواردی بود که باعث تشویق کاربران به فراوری محتوا می شد. همین موضوع سبب شده که کاربران بارگذار نماینده محتوا (یوتیوبرها) کوشش نمایند که در حوزه تخصصی خودشان ویدیو های با کیفیت تری فراوری نمایند و این قضیه به خودی خود سبب ترجیح این کانال ها نسبت به بعضی شبکه های تلویزیونی شده؛ چرا که تماشای محتوای دلخواه، در زمان و مکان دلخواه بسیار معقول تر از انتظار برای زمان مشخصی است.

یوتیوب در ایران

یوتیوب از سال 2005 به شکل منقطع در ایران فیلتر می شد، اما پس از انتخابات سال 1388 و جو متشنج پیش آمده، این سرویس به کل از دسترس خارج شد و علیرغم گسترش روز افزون سرویس یوتیوب، جامعه یوتیوب فارسی زبان نتوانست با توسعه مذکور همراه گردد.

این کارشناس امور رسانه ای با توجه به وضع موجود در این باره گفت: مقوله فیلتر عملاً کارآیى خود را به لحاظ فنى از دست داد ه است، جهت بهینه سازى شرایط در یوتیوب راهى بجز فراوری محتواى کیفى و اثر گذار با در نظر داشتن مخاطب هوشمند و چند گزینه اى وجود ندارد. البته نباید نادیده گرفت که در سالیان اخیر شاهد رشد چشم گیر یوتیوبران فارسی زبان در یوتیوب بوده ایم که جدا از دلایلی که می تواند داشته باشد، موید نقل قول فوق است.

جایگزین وطنی یوتیوب

به زودی جایگزین وطنی یوتیوب معرفی گردید و با توجه به آمار موجود تا حدی جایگزین پیروزی نیز بود! سرویس آپارات در سال 1389 راه اندازی شد و در سال 1391 به آمار یک میلیون بازدید در سال رسید و هم اکنون نیز بر اساس آمار وبسایت الکسا در رتبه دوم سایت های پر بازدید ایران نهاده شده است و بر اساس آخرین آماری که در سال 1399 توسط آپارات منتشر شده جمعیتی بالغ بر 36 میلیون مخاطب ماهانه و بیش از 180 میلیون دقیقه تماشای روزانه دارد.

این کارشناس حوزه رسانه مطرح کرد: آپارات تجربه نسبتاً پیروزى بوده است و فراوری محتواى خوبى در آن اجرا شده است. به نظر مى رسد آپارات احتیاج به برند سازى بیشترى داشته باشد؛ ضمن آن که احتیاج به فضاى راحت ترى جهت فراوری و نشر سلیقه هاى مختلف دارد چرا که در یوتیوب محدودیت خاصى وجود ندارد.

سرویس های اشتراکی ویدیوی دنیای و همتایان ایرانیشان

قطعا نام نتفلیکس را بارها شنیده ایم. سرویس اشتراکی فیلم و سریال که با دریافت حق اشتراک به کاربران اجازه دسترسی به تعداد زیادی فیلم و سریال می دهد. همتا های نام آشنای نتفلیکس در ایران فیلیمو و نماوا هستند که نام های آن ها را در سال های اخیر بسیار می شنویم و بسیار از گوشه و کنار شنیده شده که با اعمال فشار و نوعی انحصار در میان سایت های ایرانی سعی در جذب تماشاگر دارند.

فیلیمو به عنوان یک شبکه تماشای خانگی آنلاین در سال 1395 شروع به کار نموده و تا کنون بیش از 35 هزار محتوای ویدیویی برای کاربرانش فراهم نموده؛ به گفته آماری که توسط فیلیمو منتشر شده فیلیمو در طی سال گذشته یک میلیون و صد کاربر فعال داشته است.

خالد لویمی درباره این VOD های اشتراکی می گوید: در ایران در شروع راه هستند، پیروزیت آنان مرتبط به مؤلفه هاى خارج از فرمتشان مى باشد. اینکه محتواى منشور در آن ها از جذبه کیفى لازم در قیاس با شبکه هاى رسمى برخوردار باشد؛ که البته چند تجربه از جمله سریالهاى شهرزاد، هیولا، عاشقانه و هم گناه تاحدى پیروز بودند. نکته دیگر سرعت و قیمت اینترنت در ایران است که براى مخاطب عام انگیزه کافى خرید محتوا ایجاد نمى کند. به نظر مى رسد با ارزان تر شدن اینترنت، این شبکه ها به مرحله سوددهى برسند

البته با توجه به افزایش هزینه ای که اخیرا توسط VOD های داخلی اجرا شده که واکنش های زیادی از کاربران فضای مجازی را نیز به همراه داشته؛ نمی توان پیش بینی کرد که تعداد کاربران این VOD ها همچنان رو به رشد باشد و شاید حتی تشویق کاربران به دانلود غیر مجاز محتوا را در پی داشته باشد.

آینده ای بدون تلویزیون

یوتیوب ونتفلیکس، آپارت و فیلیمو تنها چند نمونه شاخص دنیای و داخلی، از تعداد بسیار زیادی سایت پخش ویدیو هستند و البته آمار بازدید آن ها به تنهایی می تواند نمایانگر میزان اثربخشیشان در حذف تدریجی شبکه های تلویزیونی باشد. کارشناس مربوطه در رابطه با این پیش بینی مطرح کرد: به طور کلى دنیا ارتباطى به سمت شخصى تر شدن در حال حرکت است. اواخر قرن بیستم با گسترش ماهواره ها و زیر ساخت هاى تلفن همراه، مبحث کثرت در عین وحدت دنیا ارتباطى مطرح شد به عبارتى، به اندازه تنوع هاى فکرى، فرهنگى، اجتماعى، مذهبى و... منبر رسانه اى بر بستر شبکه هاى اجتماعى ایجاد مى گردد؛ اما این کثرت کانال ها به تکه تکه شدن زیست دنیاى منجر نمى گردد، بلکه شهروندى خواهیم داشت که تعلقات رسانه اى خاص خود را ارضاء شده مى بیند. در عین حال تبدیل به شهروندى دنیاى با خیلى تشابهات با دیگر شهروندان شده. در این زمینه رسانه هاى سنتى مانند تلویزیون رو به افول خواهند رفت.

چه کاری از دست تلویزیون ساخته است؟

خالد لویمی در این باره گفت: مزیتى که مى تواند به بقاء آنان یاری کند، پوشش خبرى به هنگام و همچنین تغییر در فرمت و ساختار فراوری برنامه به نحوى که خود را با شبکه اجتماعى شبیه سازى نمایند. سرعت شکل گیرى افکار عمومى به واسطه اثر گذارى شبکه هاى اجتماعى بسیار فزونى یافته است. رسانه هاى رسمى جهت حفظ قدرت اثر گذارى خود مى بایست در شناخت خواست مخاطب دیجیتال چابک تر عمل نمایند. سرعت فراوری و انتشار اخبار و فراوری محتواهاى متناسب با ذائقه شهروند شبکه اى شده و شبیه سازى ساختارى با شبکه هاى اجتماعى مى تواند به حفظ صندلی رسانه هاى رسمى یاری کند.